W ostatnich dniach na terenie nowosądeckiego Okręgu PZŁ dokonano oceny prawidłowości odstrzałów jeleni byków pozyskanych w sezonie łowieckim 2O23/2O24. W naszym Okręgu 52 koła dzierżawią 72 obwody łowieckie o łącznej powierzchni użytkowej 379 422 ha. W minionym sezonie na tym obszarze pozyskano średnio 1,O8 jelenia byka na 1 OOO ha, które zostały przedstawione do tegorocznej oceny prawidłowości odstrzału. Spośród tej liczby tylko O,O37% zostało pozyskane niezgodnie z obowiązującymi zasadami selekcji, za co myśliwi, którzy ich nie przestrzegali, otrzymali stosowne kary.
Ocena prawidłowości odstrzału jeleni byków (Cervus elaphus) jest kluczowym elementem zarządzania populacją tych zwierząt w Polsce i innych krajach Europy. Proces ten ma na celu utrzymanie zdrowej, zrównoważonej populacji jeleni, zapewniając jednocześnie korzyści ekologiczne i społeczne. Prawidłowy odstrzał ma na celu eliminację osobników, które nie spełniają określonych kryteriów jakościowych, a także kontrolę liczebności populacji w zależności od warunków środowiskowych i celów gospodarki leśnej i łowieckiej.
Jednym z najważniejszych kryteriów oceny jest wiek odstrzelonego byka. Celem jest ochrona młodych i przyszłościowych osobników, które mogą przyczynić się do poprawy jakości genetycznej populacji. Zazwyczaj preferuje się odstrzał starszych byków, które osiągnęły szczyt swoich możliwości rozrodczych i trofeowych. Istotnym elementem oceny jest poroże, które powinno być dobrze rozwinięte, symetryczne i bez widocznych deformacji. Ocena trofeów odbywa się na podstawie „Zasad selekcji populacyjnej i osobniczej zwierząt łownych w Polsce oraz zasad postępowania przy ocenie zgodności odstrzału” przyjętych Uchwałą nr 582 Naczelnej Rady Łowieckiej z dnia 15 lutego 2O23 roku.
Równocześnie z ocenianiem prawidłowości odstrzału pozyskanych w minionym sezonie jeleni byków, komisja dokonała wstępnej wyceny medalowej aż 54 wieńców. Ilość ta świadczy o tym, że wiedza myśliwych w zakresie zasad prawidłowej selekcji stale się zwiększa, co podnosi ich świadomość i umiejętności w zakresie zarządzania populacją jeleni. Dzięki temu, myśliwi są lepiej przygotowani do podejmowania decyzji, które mają na celu utrzymanie zdrowej i zrównoważonej populacji tych zwierząt.
Właściwa selekcja osobnicza jeleni byków i jakość pozyskanych trofeów są ze sobą ściśle powiązane, tworząc cykl, który ma kluczowe znaczenie dla zarządzania populacjami jeleni oraz utrzymania wysokich standardów gospodarki łowieckiej. Odpowiednia selekcja, oparta na naukowych kryteriach, wpływa bezpośrednio na jakość genetyczną populacji, a co za tym idzie, na jakość pozyskiwanych trofeów. Międzynarodowa Rada Łowiectwa i Ochrony Zwierzyny (CIC) opracowała szczegółowy system punktacji dla wyceny poroży jeleni byków, który uwzględnia wiele aspektów, takich jak symetria, masa, długość i liczba odnóg.
Kryteria wyceny medalowej stanowią motywację dla myśliwych do przestrzegania zasad prawidłowego odstrzału i zarządzania populacją jeleni. Trofea medalowe są symbolem prestiżu i osiągnięć łowieckich. Wycena medalowa trofeów jeleni byków jest więc procesem wieloaspektowym, łączącym elementy biologii, ekologii, gospodarki i kultury łowieckiej. Dzięki temu możliwe jest utrzymanie wysokich standardów łowiectwa oraz zrównoważonego zarządzania populacjami dzikiej zwierzyny.
Poprawne zarządzanie populacją jeleni wymaga również monitorowania zdrowia i liczebności chmar, co jest niezbędne do podejmowania świadomych decyzji dotyczących selekcji i odstrzału. Dbanie o genetyczną jakość populacji przyczynia się do jej długotrwałej stabilności i zdolności do adaptacji w zmieniających się warunkach środowiskowych. Tym samym, skuteczna selekcja i ocena trofeów jeleni byków stanowi integralną część zrównoważonego łowiectwa, które wspiera zarówno ochronę przyrody, jak i tradycje łowieckie.
Podsumowując, odpowiednia selekcja osobnicza jeleni byków jest niezbędna do uzyskania wysokiej jakości trofeów. Proces ten wspiera zdrowie i genetyczną doskonałość populacji, co przekłada się na lepsze wyniki w wycenie medalowej. Przyczynia się to do zrównoważonego zarządzania zasobami przyrodniczymi i osiągania wysokich standardów w łowiectwie, co jest kluczowe dla przyszłości łowiectwa i ochrony przyrody.
Wacław Gosztyła
Przewodniczący Komisji Kultury i Tradycji Łowieckich ZO PZŁ w Nowym Sączu
